10.1. Τίτλος 10^ης Επιμέρους Δράσης: «Ένα κοκκινολαίμης στο κυπαρίσσι» Δημιουργική ανάγνωση του βιβλίου της Λενέτας Στρανη, Το Ξενοπούλι και ο Συνορίτης ποταμός (2012)

1. Συνοπτική Περιγραφή:

Η παιδική λογοτεχνία κατέχει περισπούδαστη σχέση σ? αυτόν τον χώρο που αποκαλούμε πολιτισμό, λογοτεχνία, παιδικό βιβλίο, συναντήσεις με συγγραφείς και εικονογράφους, κριτική βιβλίου, βιβλιοπαρουσιάσεις, συνεντεύξεις ή παραγωγή εργαστηριακού γραπτού λόγου με (ή χωρίς) λογοτεχνικές αξιώσεις. Η επιστημολογική της συγκρότηση είναι αυτό που αποκαλούμε τέχνη και η αναφορά της είναι τα βιβλία, αυτά που προορίζονται για παιδιά. Η παιδαγωγική μεταβίβαση αυτής της τέχνης είναι η διδακτική της κι είναι κι αυτή ένα ισότιμο κομμάτι της επιστημολογικής συγκρότησής της.

Το βιβλίο της Λενέτας Στράνη, Το Ξενοπούλι και ο Συνορίτης ποταμός (Σαββάλας 2012) είναι μια αφορμή για ένα ταξίδι στον κόσμο των πουλιών, πουλιών που μπορούν να εντοπιστούν ακόμη και στο αστικό περιβάλλον της Αθήνας. Ο στόχος είναι μετά από μια δημιουργική ανάγνωση του βιβλίου και μετά από συναντήσεις στο χώρο του σχολείου με την συγγραφέα τα παιδιά μαζί με τον δάσκαλο να προχωρήσουν στη δημιουργική γραφή, η οποία θα καταλήξει σε μια αφηγηματική ιστορία από τον κόσμο των πουλιών και στο τύπωμα ενός βιβλίου με τίτλο «Ένα κοκκινολαίμης στο κυπαρίσσι»

Ο άλλος εμπίπτει σ? αυτό που αποκαλούμε ετερότητα. Το ζήτημα της ταυτότητας και της ετερότητας εσωτερικές διαδικασίες στους κοινωνικούς σχηματισμούς, μεταβάσεις από τον πόλεμο στη ειρήνη, ιστορικές μνήμες και νεωτερικές, εκσυγχρονιστικές ή εθνικιστικές, διαδικασίες παραγωγής υποκειμενικότητας. Η αφήγηση του εαυτού καθίσταται κομβική για την πρόσληψη οδυνηρών καταστάσεων και την διαπολιτισμική ένταξη σε χώρες υποδοχής. Στις ιστορικές και πολιτικές μετασχηματιστικές διαδικασίες των κοινωνιών, ειδικότερα στις περιπτώσεις εκσυγχρονισμού, τα υποκείμενα είναι αυτά που αναλαμβάνουν την διαχείριση των νοημάτων και των ερμηνειών. Τα υποκείμενα, το αποτέλεσμα αυτό μετατροπής της εγκεφαλικότητας και της παιδικής ηλικίας σε υποκειμενικότητα, διασχίζονται από την γλώσσα, διαλέγονται, αναφέρονται σε πραγματικότητες εξωτερικές ως προς αυτά και δυνατότητες εσωτερικές ως προς αυτά και τέλος, μετασχηματίζουν τις σχέσεις υποκειμένου/ αντικειμένου. Στόχος είναι να αναδειχθούν όψεις των δικαιωμάτων του παιδιού μέσα από το βιβλίο της συγγραφέα αλλά και γενικότερα θεωρητικά ζητήματα τα οποία να αφορούν την λογοτεχνία της ετερότητας, όπως είναι ο άλλος, ο διαφορετικός, τα σύνορα, η φιλοξενία, η αποδοχή και η συμβίωση. (διαφορετικότητα, δικαιώματα του παιδιού, ο άλλος, λογοτεχνία της ετερότητας, πρόσφυγες, μετανάστευση)

1. Παιδαγωγικοί Στόχοι:

• Δικαιώματα του παιδιού (άρθρα 22, 28, 30)

• Συναισθηματικός εγγραμματισμός

• Παραγωγή αισθητικής κρίσης (εικαστική γλωσσα)

• Πολιτικός εγγραμματισμός (μετανάστευση)

• Λειτουργικός εγγραμματισμός (συγγραφή βιβλίου)

• Οπτικός εγγραμματισμός (εικόνα)

• Το αστικό τοπίο ως οικοσύστημα

   

1. Άλλοι Στόχοι:

• Ομαδική συνεργασία

• Παραγωγή γραφής με αισθητικές αξιώσεις

• Προστασία Περιβάλλοντος ? αστικό τοπίο ? πάρκα και χωρική νοημοσύνη

• Ενεργητική ακρόαση (συναντήσεις με τη συγγραφέα)

• Οικολογική ευαισθητοποίηση (ελευθερία ζωής, φύση και πολιτισμός)

• Σελιδοποίηση

• Παραγωγή κειμένου ? εικόνας

• Ενεργός πολίτης

   

1. Τεκμηρίωση της αναγκαιότητας:

Ο κόσμος των πουλιών είναι ένας κόσμος άγνωστος για τα παιδιά της πόλης. Αν εξαιρέσουμε οικεία πουλιά που συναντούν στους ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους (περιστέρια, σπουργίτια), σπάνια δίνεται η δυνατότητα να δουν την καρακάξα ή την κίσσα Επίσης λόγω του περσινού πολέμου στην γειτονική ήπειρο της Αφρικής λίγα παιδιά συσχετίζουν το μοναδικό χελιδόνι του ποιητή με την μετανάστευση (αλλά και τη αδυναμία κάποιος να μετακινηθεί). Τα αποδημητικά πουλιά, όπως τα χελιδόνια ήταν πάντα το θέμα που καλλιεργούσαμε στα σχολεία μας. Ειδικότερα στο 35^ο Αθηνών το αγαπημένο πουλί ήταν το αηδόνι λόγω της αγάπης γι? αυτό του ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Τα πουλιά τώρα στο project εκφράζουν την ελευθέρια με τα από τις απόπειρες που κάναμε με τα παιδιά να σχεδιάσουμε το σχολείο της κοινότητας.

Αυτό που τίθεται είναι η παιδαγωγική διάσταση των δημόσιων χώρων που συσχετίζονται με το σχολείο, δημιουργώντας νησίδες, προσωρινές ζώνες, ροές, δίκτυα, νομαδικά υποκείμενα, οριζοντιότητες και υλικές μετασχηματιστικές πρακτικές της εκ νέου σχέσης του χρόνου με τους χώρους. Το διακύβευμα από την πλευρά των δεξιοτήτων για το 35^ο δημοτικό σχολείο είναι η δυναμική των ομάδων, η ισότητα, οι όροι μετάβασης σ? αυτήν, οι τόποι της εν δυνάμει ισότητας, καθώς και η συγκρότηση παράλληλων κοινωνιών (ή κοινοτήτων) οι οποίες θα αναπαράγουν καταφατικά στο εσωτερικό τους τρόπους ζωής αλλά και θα είναι σε εγρήγορση για τα όρια τους προκειμένου να διαφυλαχτούν.

Τα πουλιά συμμετέχουν στην αυριανή ουτοπία για ένα σχολείο της κοινότητας Για το σχολείο αυτό θα σήμαινε ένας νέος αρχιτεκτονικός σχεδιασμός έξω από τα σύνορα τους ενός κτιρίου. Αυτό σημαίνει πως το σχολείο της οδού Κωλέττη στο μέλλον δεν θα είναι ένα κτίριο αλλά μια «νήσος» από κτίρια αποκεντρωμένο, γύρω?γύρω με βοηθητικά κτίρια, με ήπιες διαδρομές, αειφόρα λειτουργία και εργαστήρι ζωής κοινωνικών και φυσικών επιστημών ? μια κοινότητα δηλαδή. Το ένα κτίριο μπορεί να είναι το Πολυτεχνείο, το άλλο το Κέντρο Πρόληψης, η Μπλε Πολυκατοικία, το σπίτι του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, το Θέατρο Εξαρχείων ή το Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Η «νήσος» θα έχει επίσης και άκτιστους χώρους: την πλατεία Εξαρχείων, το Πάρκο Ναυαρίνου και το Πεδίο του Άρεως. Σ΄ αυτή τη «νήσο» θα μεγαλώνουν τα παιδιά με ποδήλατα σαν «παράλληλη κοινωνία», μακριά από τη οικονομία της αγοράς. Θα τα παίρνουν και θα ποδηλατούν στην πεζοδρομημένη διαδρομή για να φτάσουν στο Πεδίο του Άρεως. Κι εκεί θα μελετούν τα πουλιά για να μάθουν την ελευθερία. Οι ριζοσπαστικές κατασκευαστικές αντιλήψεις των κοινωνικών επιστημών δεν μπορούν να διαφύγουν της φύσης, τόσο απούσας αλλά συγχρόνως τόσο παρούσας. Το κάλεσμα είναι μεταξύ της ελευθερίας και της ευτυχίας και σ? αυτό το πέλαγος η επιλογή της κοινότητας είναι η επιλογή της ευτυχίας. Πιο συγκεκριμένα:

• Η σχέση του παιδιού με την παιδική λογοτεχνία

• Φιλαναγνωσία

• Κοινωνικές δεξιότητες ? κινητικές δεξιότητες ? χωρική νοημοσύνη

• Σύνδεση χώρων με την χρονική συνείδηση της τέχνης (παιδική λογοτεχνία, τραγούδι, ποίημα, ζωγραφιά, σπίτι του ποιητή, αφήγηση από τη συγγραφέα)

• Τα παιδιά είναι από πολλές χώρες και ξέρουν από μετανάστευση

• Ο χάρτης της Ελλάδας μπορεί να συσχετιστεί με το ταξίδι των πουλιών (Βορράς ? Νότος) ? διαθεματικότητα με την Μελέτη Περιβάλλοντος

• Η σχέση δομημένου και άκτιστου χώρου ? η φύση στη πόλη

• Η απειλή κατά της βιοποικιλότητας

• Διαθεματικότητα με βάση το βιβλίο (Κώδικας Οδικής κυκλοφορίας, πολιτική αγωγή για ενεργούς πολίτες, συναισθηματικές καταστάσεις πρόληψης κατά της χρήσης ουσιών, διαχείριση συγκρούσεων, διαχείριση συναισθημάτων, κοινότητα, λήψη αποφάσεων)

• Εγκυκλοπαιδικές γνώσεις για τα πουλιά (κοκκινολαίμης, καρακάξα, δενροχελίδονο, μαυρολαίμης, κότσυφας, κατσουλιέρης, κίσσα, κιτρινοσουσουράδα κλπ)

• ΜΜΕ και παιδική λογοτεχνία (δελτία τύπου, πρόλογος βιβλίου, συνεργασίες, συνέντευξη, βιβλιοπαρουσίαση, δημόσιες σχέσεις)

• Η αξία της κοινότητας ? οι διαδρομές αφορούν τη ζωή στη κοινότητα της γειτονιάς των Εξαρχείων ? η συγγραφέας είναι κι αυτή ένας άνθρωπος της γειτονιάς των Εξαρχείων

Η ενδυνάμωση του εαυτού μέσα από τη γραφή

1. Μεθοδολογία υλοποίησης (επιμέρους στάδια και δραστηριότητες):

   Υπεύθυνος: Χαράλαμπος Μπαλτάς ( δάσκαλος Δ΄ τάξης)

   Συνεργάτης; Ελισάβετ Παντελιάδου (δασκάλα συνδιδασκαλίας Δ΄ τάξης)

   Συγγραφέας: Λενέτα Στράνη

Ο τρόπος που θα υλοποιηθεί η δημιουργική ανάγνωση του βιβλίου της Λενέτας Στράνη είναι οι συναντήσεις με τα παιδιά τις ώρες της ευέλικτης ζώνης με τη μέθοδο «ολομέλεια ? ομάδες ολομέλεια». Θα χρειαστούν δεκαπέντε (15) περίπου συναντήσεις στο διάστημα Νοέμβριος ? Δεκέμβριος 2012 και δύο (2) τον Ιανουάριο (2013). Οι συναντήσεις θα είναι δημιουργικές (κατασκευές, αφήγηση, εικαστικά, τραγούδια, μουσική, ποίηση, θεατρικό παιχνίδι), κάποιες θα είναι με την παρουσία της συγγραφέα και κάποιες, έως τρεις (3) με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, η οποία εδρεύει στη γειτονιά μας (Μπλε Πολυκατοικία).

Ενδεικτικές συναντήσεις

Σχεδιασμός 1^ης συνάντησης

α) Ξεκινάμε με ένα παιχνίδι γνωριμίας..(Κυκλική διάταξη, σηκωνόμαστε και λέμε κάτι θετικό για τον εαυτό μας).

β) Όπως είμαστε στη κυκλική διάταξη σηκωνόμαστε και χωριζόμαστε σε τυχαίες ομάδες. Ο χωρισμός γίνεται με το παιχνίδι με τις βούλες που βάζουμε στη πλάτη τους. Αναφέρουμε τους κανόνες του χωρισμού. Οι ομάδες καλούνται να υπαντήσουν στα εξής ερωτήματα:

Πώς φαντάζονται τον κόσμο των πουλιών; Ποια ονόματα πουλιών ξέρουν; Ποια λέμε αποδημητικά;

γ) Οι ομάδες επιστρέφουν στην ολομέλεια. Ο καθένας λέει μια ιστορία με ένα πουλί - Δεσμεύσεις.

δ) Κλείσιμο διαδικασίας. Συναισθήματα ? αξιολόγηση.

Σχεδιασμός 2^ης συνάντησης

α) Ξεκινάμε με τον κύκλο (Κυκλική διάταξη, σηκωνόμαστε και λέμε μια παροιμία για πουλιά).

β) Δημιουργία ομάδων (συλλογική ανάγνωση)

γ) Οι ομάδες επιστρέφουν στην ολομέλεια. Ο καθένας λέει κάτι που τον προβλημάτισε

δ) Κλείσιμο διαδικασίας. Συναισθήματα ? αξιολόγηση.

1. Σχεδιασμός 3^ης συνάντησης

   α) Ολομέλεια - Ανακοινώνεται η παρουσίαση του βιβλίου της Λενέτας Στράνη

   β) Ομάδες - Δημιουργία ερωτήσεων για μια συνέντευξη ? φανταζόμαστε πως είναι ένα βιβλιοπωλείο και μια παρουσίαση - αφιερώσεις στο τέλος πάνω στα βιβλία κλπ.

   γ) Οι ομάδες επιστρέφουν στην ολομέλεια ? το χαλί μας περιμενει για ανάγνωση του βιβλίου

   δ) Κλείσιμο διαδικασίας. Συναισθήματα ? αξιολόγηση.

   Σχεδιασμός 4^ης συνάντησης

   α) Ολομέλεια - Ανακοινώνεται η άφιξη της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας

   β) Παρουσίαση του κόσμου του πουλιών

   γ) Ομάδες - Εικαστικό εργαστήρι ? μουσική ? ποιήματα για τα πουλιά

   δ) Παρουσιάσεις των ομάδων - Κλείσιμο διαδικασίας. Συναισθήματα ? αξιολόγηση.

   Στο παρελθόν είχε γίνει μια δουλεία στα θέμα των πουλιών με φωλιές πάω καρακάξες και κίσσες που είχαμε στο σχολείο. Επίσης στην έκδοση του περιοδικού «Ανεμόπτερο» υπάρχει ένα κείμενο προβληματισμού για το αλόγιστο κυνήγι «Ο κόκκινος κύκνος» (τ. 1, Χαράλαμπος Μπαλτάς, 2006). Επίσης να αναφερθεί πως ένα μέρος της δραστηριότητας είναι μια εικαστική εγκατάσταση στη τάξη με τον κόσμο των πουλιών, η οποία θα αποτελέσει και την αφορμή για την σελιδοποίηση του βιβλίου των παιδιών από την δασκάλα Ελισάβετ Παντελιάδου, η οποία ειδικεύεται στις γραφίστικες εκδόσεις.

   Υλοποίηση ? Χρονοδιάγραμμα

   Οι συναντήσεις θα γίνονται στην ευέλικτη ζώνη, η παρουσία της συγγραφέα για τις πέντε (5) περίπου φορές στο σχολείο θα είναι πάλι τις ίδιες ώρες και ο ρυθμός των συναντήσεων θα συνδεθεί με την υλοποίηση του στόχου. Στην τάξη θα τοποθετηθεί ένα χαλί στο οποίο τα παιδιά θα διαβάζουν το βιβλίο της Λενέτας Στράνη και θα είναι ο αναγνωρίσιμος χώρος για με την ανάγνωση. Η έναρξη είναι ο Νοέμβριος του 2012 και το τέλος το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου του 2013. Το κοινωνικό συμβόλαιο είναι μια σταθερή αναφορά του βιβλίου. Αυτό σημαίνει πως ένα μέρος των συζητήσεων στις ομάδες θα αφορά τη σχέση μας με τους άλλους. Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία θα είναι περίπου τρεις (3) φορές στο σχολειό (ή στο Πεδίο του Άρεως και στο Ζάππειο). Επίσης το βιβλίο της Στράνη έχει βγει σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία κι αυτό σημαίνει πως θα υπάρχει ιδιαίτερη συνεργασία. Η βιβλιοπαρουσίαση (Χαράλαμπος Μπαλτάς, Εναλλακτικό βιβλιοπωλείο, Θεμιστοκλέους 37) θα γίνει στα τέλη Νοέμβρη Στο τέλος της χρονιάς θα υπάρχει μια έκθεση του βιβλίου στο σχολείο. Όλο το project αφορά το σχολείο της κοινότητας. ? οι συνεργασίες, οι επισκέψεις και η δημοσιότητα.

    

1. Ενδεικτική χρονική διάρκεια υλοποίησης:

Ενδεικτική έναρξη: 11^ος 2012

Ενδεικτική λήξη: 1^ος /2013

1. Συνεργασίες (Φορείς / Σχολεία / κρατικές ? δημοτικές δομές / πρόσωπα):

• Συγγραφέας: Λενέτα Στράνη

• Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία

• Ελισάβετ Παντελιάδου (δασκάλα συνδιδασκαλίας Δ? τάξη)

• Ιωάννα Μάρκου (Μουσικός)

• Πεδίο του Άρεως - παρατήρηση πουλιών με τα κιάλια

• Ζάππειο ? παρατήρηση πουλιών με τα κιάλια (ίσως μέρα εκτός σχολείου)

• Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» ? κατασκευή χελιδονοφωλιάς

• Συνεργασία με υλικό ή επίσκεψη στο σχολείο από το Κέντρο Περίθαλψης άγριας Ζωής στην Αίγινα

1. Προβλεπόμενες ενέργειες δημοσιότητας:

• Έκδοση βιβλίου

• Παρουσίαση του βιβλίου της Λενέτας Στράνη από τον δάσκαλο Χαράλαμπο Μπαλτά (Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο)

• Παρουσίαση του βιβλίου των παιδιών με το σχολικό έντυπο «Οι φιλίες των παιδιών» (2013) στο κοινό δελτίο τύπου

• Μοίρασμα του βιβλίου στην κοινότητα

• Μοίρασμα στην Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία

1. Προϋπολογισμός 10^ης Επιμέρους Δράσης ανά κατηγορία δαπάνης:

    

   ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ

1. Παραδοτέα:

Θα συνταχθεί έκθεση πεπραγμένων- απολογισμού. Θα γίνει απολογισμός της δράσης τόσο σε επίπεδο διοργάνωσης, όσο και σε επίπεδο επίτευξης των αρχικών στόχων της εκδήλωσης, στο πλαίσιο της Πράξης των ΖΕΠ. Θα δοθεί βαρύτητα στο παιδαγωγικό-κοινωνικό αποτέλεσμα της δράσης. Θα παρουσιαστεί τυχόν υλικό (π.χ. εκθέσεις ή εργασίες των μαθητών) που προέκυψαν ως ανατροφοδότηση από την υλοποίηση ή προετοιμασία της δράσης. Τέλος θα υπάρχει ειδική αναφορά στις δράσεις ενημέρωσης και δημοσιότητας που υλοποιήθηκαν. Ένα βιβλίο των παιδιών με θέμα τα πουλιά στο αστικό περιβάλλον

1. Συνημμένα:

1. a)Αποστολή παραστατικών- τιμολογίων της εκκαθάρισης
2. b)Συγκέντρωση φωτογραφικού υλικού από τις συναντήσεις
3. c) Τυπωμένο ένα βιβλίο των παιδιών με θέμα τα πουλιά στο αστικό περιβάλλον

(Ιούνιος 2013)

1. ο κατάλογος μαθητών και εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στη δράση

2. έκθεση πεπραγμένων