Στην Ευέλικτη Ζώνη, μέχρι τα Χριστούγεννα χρησιμοποιήθηκαν οι ώρες για την προετοιμασία του παιδικού θεατρικού έργου «Ο Χιονάνθρωπος Της Πρωτοχρονιάς», το οποίο παρουσιάστηκε στο σχολείο.

Στη συνέχεια σε συνδυασμό με τη Φιλαναγνωσία χρησιμοποιήθηκε το παιδικό ψηφιακό βιβλίο.

Στα πλαίσια της Φιλαναγνωσίας οι μαθητές/τριες παρακολούθησαν την παιδική θεατρική παράσταση της Κάρμεν Ρουγγέρη «Μύθοι Αισώπου», στο θέατρο Κιβωτός.

Με αφορμή το «Γαϊτανάκι» της Ζωρζ Σαρρή, τα παιδιά παρακολούθησαν τη θεατρική παράσταση «Το Γαϊτανάκι» και έφτιαξαν κι ένα δικό τους γαϊτανάκι στο σχολείο με κολάζ και ζωγραφιές.

Το χειμώνα οι μαθητές/τριες επισκέφτηκαν μία ακόμη πιο παγωμένη χώρα, την Ανταρκτική. Τα παιδιά επισκέφτηκαν τη διαδραστική έκθεση από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου: «Αποστολή: Παγωμένη Ανταρκτική». Η υπεύθυνη του προγράμματος εξήγησε στα παιδιά τις συνθήκες διαβίωσης, τον τρόπο ζωής, την ενδυμασία και το ρουχισμό των επισκεπτών της Ανταρκτικής και στη συνέχεια είδαμε και ένα βίντεο με εικόνες από τη ζωή στην παγωμένη ήπειρο.

                         « ΕΝΑ ΜΑΓΙΚΟ ΚΑΠΕΛΟ ΣΤΑ ΕΞΑΡΧΕΙΑ»

Εκπαιδευτικοί: Αθηνά Καρανάση, Ελένη Μολασιώτη

Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε στο χρόνο που προβλέπεται από το αναλυτικό πρόγραμμα Σπουδών για την Ευέλικτη Ζώνη.

Μεθοδολογία υλοποίησης του προγράμματος

Ιστορία! Αθήνα, Εξάρχεια. Μια πόλη και μια γειτονιά γεμάτες από ιστορία. Μνημεία, κτίρια, χώροι που αποτυπώνουν τη διαδρομή της χώρας.

Πώς θα αγαπήσουν οι μικροί μαθητές το μάθημα της ιστορίας και θα κατανοήσουν το ιστορικό γίγνεσθαι και την εξέλιξη του πολιτισμού και της κοινωνίας; Η απάντηση είναι μία: με βιωματικό τρόπο.

Το σκηνικό είναι έτοιμο. Ακρόπολη (4.000π.Χ-σήμερα), Λόφος Στρέφη (1840-1924), Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (1866), οικία Ναπολέοντα Λαπαθιώτη (1920), Μπλε πολυκατοικία (1935), πλατεία Εξαρχείων (1940), Πολυτεχνείο (1973), πάρκο Ναυαρίνου (σήμερα), Πεδίον του Άρεως (σήμερα).

Έμενε μόνο να αναδυθεί η περιέργεια και να κινητοποιηθούν οι αισθήσεις των μαθητών. Ένα λευκό χαρτί στον τοίχο με την ημερομηνία 4.000π.Χ, ένα ογκώδες βιβλίο - λεύκωμα με φωτογραφίες της Αθήνας του 19^ου αι.( δωρεά του Ιστορικού και Εθνολογικού Μουσείου) αφημένο σε ένα άδειο θρανίο σε μια γωνιά της τάξης κι ένας καλόγερος με μερικούς σκούφους, στάθηκαν η αφορμή για το ξεκίνημα της περιπλάνησής μας. Το κοινό στοιχείο τους η εξέλιξη και η μεταμόρφωση.

Το χαρτί γέμιζε σιγά σιγά με τρισδιάστατες φωτογραφίες της Ακρόπολης και τις μεταβολές που είχε από το 4.000π.Χ έως τις μέρες μας. Ακούσαμε αρχαία ελληνική μουσική, δανειστήκαμε τη μουσειοσκευή από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και ντυθήκαμε όπως οι αρχαίοι Έλληνες.

Η περιπλάνησή μας δεν θα μπορούσε να έχει μόνο πραγματικά και ιστορικά στοιχεία, γιατί τα παιδιά γρήγορα θα κουράζονταν και θα έχαναν το ενδιαφέρον τους. Απαραίτητο λοιπόν ήταν να χρησιμοποιήσουμε το παραμύθι και ένα «μαγικό» στοιχείο που θα τα εξέπληττε.

            Ένα τέτοιο μαγικό αλλά και ενδυματολογικό σήμα κατατεθέν για την κάθε ιστορική περίοδο που συζητάμε είναι το καπέλο.

Στο ξεκίνημα τα παιδιά έφεραν τα δικά τους καπέλα, εμπνεύστηκαν και υποδύθηκαν ρόλους φορώντας τα, όπως: μέλισσες, σκιέρ, πριγκίπισσες, κλέφτες, πιανίστες, ραλίστες, καουμπόισσες. Συνειδητοποίησαν ότι το καπέλο έχει τη μαγική ικανότητα να σε ταξιδεύει και να σε μεταμορφώνει.

            Ένα αποκριάτικο καπέλο μάγου που βρέθηκε τυχαία σ? ένα παιδικό πάρτι έμελε να γίνει ο οδηγός μας.   Πώς όμως το καπέλο θα ερχόταν στα χέρια των μαθητών; Ένα μικρό πακέτο κατέφθασε στο σχολείο μας! Ο φύλακας μας το παρέδωσε πριν από την πρώτη μας έξοδο. Μέσα είχε μία πυξίδα. Η πυξίδα μας οδήγησε στον κάδο ανακύκλωσης έξω από το σχολείο, όπου «μαγικά» εμφανίσθηκε το καπέλο.

Το μαγικό πλέον καπέλο, έφερε κι ένα μήνυμα που προέτρεπε τα παιδιά να ανοίξουν τις αισθήσεις, την καρδιά και το μυαλό τους και να συνδιαλέγονται με τα διαφορετικά ιστορικά και κοινωνικά περιβάλλοντα.

Το καπέλο οδήγησε τα παιδιά στο λόφο του Στρέφη ν? αγναντέψουν από ψηλά, να εντοπίσουν τα ιστορικά κτίρια, να διακρίνουν το φυσικό και το αστικό τοπίο, να προβληματιστούν για την έλλειψη πρασίνου, αλλά και να φανταστούν το ζεύγος Στρέφη και την αγάπη του Στρέφη προς την γυναίκα του, όπου της χάρισε τον λόφο ως δώρο γενεθλίων της.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο το καπέλο μεταμορφώθηκε σε φεσάκι και μαντήλι κι έκανε τα παιδιά να ταξιδέψουν στην εποχή της θεμελίωσης του Μουσείου (1866). Τα ποιήματα, οι ζωγραφιές και οι αυτοσχεδιασμοί των ομάδων μας πήγαν στην εποχή της κυκλοφορίας της εφημερίδας του «Μικρού Ρωμιού», τότε που στα Εξάρχεια υπήρχαν ακόμα φουστανέλες και ταγάρια.

Στην οικία του Λαπαθιώτη(1920), το καπέλο έγινε ημίψηλο, καπελίνο, και όλη η τάξη χόρεψε βαλσάκι, κάθισε στα σκαλιά του εγκαταλελειμμένου σπιτιού, διάβασε τα ποιήματά του και σιγοτραγούδησε το ποίημα του ποιητή «γυρεύω πάντα το φιλί?», αναζητώντας παράλληλα κάποιο γατάκι που κάποτε ο ποιητής βρήκε και περιέθαλψε?

Στη Μπλε Πολυκατοικία το ζευγάρι που μας ταξίδεψε στην εποχή του ?30-?40, έμαθε για το ξέσπασμα του πολέμου, ακούσαμε τη Βέμπο να τραγουδά και τη φωνή της ν? ανεβαίνει την πενταόροφη σκάλα, τους ενοίκους ν? ακούν τη σειρήνα του πολέμου και να κοιτούν φοβισμένοι, αλλά και αποφασισμένοι να διώξουν τον κατακτητή μέσα από παράθυρα- φινιστρίνια πλοίου.

Η τέταρτη έξοδος συνδυάσθηκε με την ιστορία της Ροζαλίας και την Πλατεία Εξαρχείων, την εποχή της κατοχής. Οι ήρωες και οι ηρωίδες μας φόρεσαν τους μπερέδες, τα ψαθάκια και τα τσόχινα καπέλα, κοίταξαν την πορτούλα του σπιτιού της Αυγούστας (αντιστασιακή που εκτελέστηκε το 1943 στην Καισαριανή) και διάβασαν αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο καιρός της σοκολάτας» της Λότης Πέτροβιτς- Ανδρουτσοπούλου, φώναξαν «ΟΧΙ» κι άκουσαν τραγούδια της Σοφίας Βέμπο.

   Επόμενος ιστορικός σταθμός το Πολυτεχνείο. Δεν ήταν Νοέμβρης αλλά Απρίλης όταν φθάσαμε. Με το μαγικό καπέλο φορεμένο πάνω από μυτερούς γιακάδες και παντελόνια «καμπάνα», μίνι φούστες και φουλάρια, συναντήσαμε μία αρχιτέκτονα που μας ξενάγησε και μας αφηγήθηκε την ιστορία του Πολυτεχνείου, μας πήγε στην βιβλιοθήκη της αρχιτεκτονικής όπου υποδέχτηκαν τα παιδιά με ιδιαίτερη χαρά, είδαμε υλικό από τη νύχτα που εισέβαλε το τανκς στο χώρο, χαϊδέψαμε το γλυπτό κεφάλι, προσφέραμε λουλούδια και συνειδητοποιήσαμε πόσο επίκαιρα είναι τα συνθήματα των φοιτητών του ?73.

Φθάσαμε στο σήμερα, φορέσαμε όλοι τα σημερινά μας καπέλα και ξαμοληθήκαμε να φυτέψουμε, να σκαλίσουμε και να ποτίσουμε «σπόρους αγάπης» στο πάρκο Ναυαρίνου και στο Πεδίο του Άρεως, με τη βοήθεια ενός κηπουρού και ενός γεωπόνου. Μάθαμε πόσο σημαντικό είναι να παλεύουμε και να αγωνιζόμαστε για πράγματα που αγαπάμε και βέβαια παίξαμε με την ψυχή μας.

Το υλικό ήταν πλούσιο, μουσικές εποχής, αναγνώσματα, ποιήματα, χάρτες, γκραβούρες, πολλές φωτογραφίες, υλικό από το internet, λευκώματα, αυτοσχέδια καπέλα και κοστούμια για κάθε εποχή-επίσκεψη.

Πριν από κάθε επίσκεψη ο κύκλος των παιδιών άκουγε και έβλεπε υλικό για τα ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία της κάθε εποχής. Μετά από κάθε επίσκεψη το ζητούμενο ήταν να φύγει ή να μπλέξει το ιστορικό με το παραμυθένιο. Η ανταπόκριση ήταν χειμαρρώδης. Οι μαθητές έγραφαν και ζωγράφιζαν με ζήλο και τα πράγματα απέκτησαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον όταν τα παιδιά εφηύραν τον κεντρικό ήρωα, ιδιοκτήτη του μαγικού καπέλου, τον Άρθουρ. Ο Άρθουρ ήταν ένα ξένος που αγάπησε τα Εξάρχεια, αγωνίστηκε για ιδανικά κι έμαθε στα παιδιά να ρωτούν, να ανακαλύπτουν, να συνεργάζονται, να δημιουργούν, να μαθαίνουν, να χαίρονται, να ονειροπολούν, και να πιστεύουν στα παραμύθια, κλείνοντας με νόημα το μάτι στους μεγάλους.        

Δράσεις ενημέρωσης και δημοσιότητας                                                

• Το βιβλίο «Ένα μαγικό καπέλο στα Εξάρχεια» παρουσιάστηκε δραματοποιημένο από τους μαθητές σε δύο ανοιχτές εκδηλώσεις, στις 12/6 και 13/6 2013 στο χώρο του σχολείου, όπου την παρακολούθησαν όλα τα παιδιά του σχολείου, γονείς, συνεργάτες και φίλοι.

• Το βιβλίο μοιράστηκε σε όλα τα παιδιά του σχολείου και σε όσους παρακολούθησαν τις εκδηλώσεις μας.

• Τα ίδια τα παιδιά έδωσαν το βιβλίο στη Δημοτική Βιβλιοθήκη και στο Μουσείο Μελίνα Μερκούρη.

• Αποστολή αντιτύπων στην Εθνική Βιβλιοθήκη, σε σχολικούς συμβούλους, σε εφημερίδες ?περιοδικά, σε συνοικιακά βιβλιοπωλεία.

• Μέρος της δουλειάς μας δημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα του σχολείου μας «Οι φιλίες των παιδιών».

• Παρουσίαση του Προγράμματος στο 1^st International Conference on Reimagining Schooling, Θεσσαλονίκη στις 28/6/ 2013.

Παραδοτέα

• Το βιβλίο «Ένα μαγικό καπέλο στα Εξάρχεια».

• Το PDF του βιβλίου.

• Το DVD από τις εκπαιδευτικές εξόδους των μαθητών.

   

  Παράλληλα η Γ΄ τάξη παρακολούθησε τη θεατρική παράσταση το «Το γαϊτανάκι» με αφορμή της επεξεργασία του ομώνυμου βιβλίου της Ζωρζ Σαρρή στην ώρα της φιλαναγνωσίας, Επισκέφτηκε τη Δημοτική βιβλιοθήκη, και το Ίδρυμα, Μείζονος Ελληνισμού: έκθεση «Αποστολή Παγωμένη Ανταρκτική», και συμμετείχε στη δημιουργία του εφημεριδοπεριοδικού, ΟΙ ΦΙΛΙΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ.

  Για την υλοποίηση των δράσεων συνεργαστήκαμε με τους/τις εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων.