8^η Υποδράση: Τίτλος: Τα παιδιά - ποιητές των Εξαρχείων

Τάξη: Δ

8.1. Συνοπτική περιγραφή του θέματος

Το θέμα του προγράμματος είναι η παιδική ποίηση, έτσι όπως την ξέρουμε μέσα από την παιδική λογοτεχνία, με τους ποιητές και τις ποιήτριες οι οποίοι στον εικοστό αιώνα έδωσαν δείγματα γραφής για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, προκειμένου να φιλοξενηθούν στα αναγνωστικά βιβλία και τα βιβλία Γλώσσας του δημοτικού σχολείου. Τα παιδιά αναγνώστες και τα παιδιά παραγωγοί του ποιητικού λόγου είναι το τρίπτυχο της σχέσης έργο ? ανάγνωση ? γραφή, έτσι ώστε τα παιδιά να βιώσουν και να αισθανθούν γίγνεσθαι ? ποιητές και ποιήτριες. Το φύλο, η τάξη, το έθνος, τα δικαιώματά τους ως πολιτική έκφραση αυτού που αποκαλούμε τα παιδιά μικροί πολίτες, καθώς και η μητρική γλώσσα των παιδιών, είναι στοιχεία αυτής της διαδικασίας προκειμένου να αποτυπωθεί με ενάργεια η παιδική ηλικία των παιδιών, έτσι ώστε η ποίηση να συμβάλλει και στην κατασκευή της. Όπως όλοι σήμερα γνωρίζουμε οι πολιτισμικές αντισταθμιστικές πρακτικές συντελούν σ? αυτή τη κατασκευή, καθώς η παιδική ηλικία στο σύγχρονο επιστημονικό διάλογο αμφισβητείται. Η Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας έχει αντισταθμιστικό περιεχόμενο για την άρση της σχολικής αποτυχίας και η παραγωγή του γραπτού λόγου συνεπικουρεί σ? αυτή την κατεύθυνση. Ο στόχος του προγράμματος είναι η γνωριμία των παιδιών με ποιητές, η δημιουργία περιστάσεων επικοινωνίας με βάση την ποίηση και η έκδοση ενός αναγνωστικού βιβλίου της δ΄ τάξης με τη μορφή της ποιητικής συλλογής με θέματα περιβαλλοντικά, πολιτικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και ιστορικά. Επίσης στόχος είναι να μεταβούμε από την ποίηση για παιδιά στην ποίηση από τα παιδιά. Τα παιδιά θα πάρουν μέρος σ? όλα τα στάδια της ολοκλήρωσης ενός βιβλίου, αφού πρώτα ασκηθούν στη φιλαναγνωσία και θα δουν τον τρόπο παραγωγής των βιβλίων, μεσ από διαδικασίες τόσο ατομικές όσο και δυναμικής των ομάδων (γραφή, διόρθωση, επιμέλεια, μετάφραση, πληκτρολόγηση, σελιδοποίηση, τυπογραφείο, βιβλιοπαρουσίαση, βιβλιοπωλείο, βιβλιοθήκη)

8.2. Παιδαγωγικοί στόχοι

- Ανάπτυξη προφορικού λόγου και αφηγηματικής ικανότητας

- παραγωγή γραπτού ποιητικού λόγου

- ανάπτυξη ικανοτήτων συνεργασίας και επικοινωνίας

- ισότιμη μεταχείριση των γλωσσών που μιλά ένα παιδί

- συναισθηματικός εγγραμματισμός

- παραγωγή αισθητικής κρίσης και λόγου περί ωραίου

- έκφραση και συσχέτιση της μορφής με το περιεχόμενο

- οικειοποίηση της διαπολιτισμικότητας

- διαθεματική προσέγγιση των μαθημάτων του σχολείου (Γλώσσας, Μαθηματικών, ιστορίας, Θρησκευτικών και Μελέτης Περιβάλλοντος), έτσι ώστε τα παιδιά να ενώσουν όλες τις γνωστικές περιοχές με τον συναισθηματικό κόσμο τους και την έκφραση

- πολλαπλοί εγγραμματισμοί (τεχνολογικός, συναισθηματικός, πολιτικός, στοχαστικός, οπτικό ? ακουστικός)

- δημιουργία περιστάσεων επικοινωνίας και λειτουργίας της γλώσσας (φατική, ποιητική κλπ)

- επικοινωνιακή προσέγγιση της γραμματικής (περίσταση επικοινωνίας και λειτουργίας της γλώσσας)

- κατάκτηση των γνωρισμάτων του ποιητικού λόγου (αριθμός συλλαβών, μέτρο, ομοιοκαταληξία, ελεύθερος στίχος, μεταφορά, κυριολεξία κια της δομής του ποιήματος συνολικά)

- εφαρμογές στη σύγχρονη ζωή (πολιτικά συνθήματα, διαφήμιση, τραγούδι, ρεφρέν ? κουπλέ)

- δημιουργία ποιητικών καταστάσεων (ανάγνωση στη βιβλιοθήκη, ποιητικές βραδιές, ποιητικές συλλογές, βιογραφικά ποιητών, γνωριμία με ποιητές, εργαστήρια με ποιητές)

- κριτικός αναστοχασμός για την εργαλειακή χρήση της γλώσσας και του ορθολογισμού

? κριτική άσκηση στη σημερινή κυρίαρχη οικονομία με στόχο τη δημιουργία δημοκρατικών διαδικασιών που θα εμπνέουν τους μαθητές να βγουν από τη σιωπή

- επεξεργασία συναισθηματικών καταστάσεων (φόβος, τρόμος, ανασφάλεια εσωστρέφεια, μελαγχολία, λύπη, ελπίδα, θάρρος, ενθουσιασμός) με συσχετίσεις της πολιτικής κατάστασης (δημοκρατία ή δικτατορία)

Α. Συσχέτιση στόχων σχεδίου δράσης με σκοπούς πιλοτικού προγράμματος ΖΕΠ

Β. Επεξήγηση στόχων και αναφορά δραστηριοτήτων που τους προωθούν

Οι στόχοι κρίνονται από τα βιωματικά περιβάλλοντα που επιλέγονται προκειμένου να έχουμε την επίτευξή τους και τα μέσα που χρησιμοποιούμε. Τα περιβάλλοντα θα είναι οι συναντήσεις μας. Οι γενικοί μας στόχοι είναι η δημιουργία ενός αιεφόρου, ενταξιακού και ψηφιακού σχολείου. Η φετινή χρονιά η οποία είναι αφιερωμένη στην πολιτειότητα [citizenship], είναι ευκαιρία να μετατρέψει τις δραστηριότητες για την επίτευξη των στόχων σε περιστάσεις δημοκρατίας και ελευθερίας των μελλοντικών πολιτών, χωρίς να γνωρίζουμε βέβαια αν όλα τα παιδιά θα γίνουν πολίτες. Η παιδική ποίηση, μέσα από τους στόχους που έχουμε είναι μια καλή ευκαιρία να νιώσουν τα παιδιά την ιδιότητα του πολίτη και τη διαφορετικότητα. Το ίδιο και η αειφορία. Για παράδειγμα, η αειφορία στη τάξη μπορεί να συσχετιστεί με τις σελίδες που γίνονται απόπειρα για να γραφτούν ποιήματα και τον κάδο ανακύκλωσης, περίσταση η οποία και η ίδια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή γραπτού λόγου. Ή το ψηφιακό σχολείο με την πληκτρολόγηση ή τη διαφήμιση στο διαδραστικό πίνακα. Ή η διαδικασία ένταξης με τα πολύγλωσσα περιβάλλοντα. Το ίδιο αφορά και τη σκιά και το φως στη ποίηση, μέσα από το κλείσιμο των φώτων και τη συζήτηση για το θέμα της ενέργειας. Έτσι οι στόχοι έχουν μια ιδιαίτερη περίσταση επικοινωνίας κάθε φορά διαφορετική. Ένα μέρος των δραστηριοτήτων υλοποιούνται στον κύκλο (ελεύθερη ανάγνωση, ποιητικές συλλογές, γνωριμία με ποιητές), ένα άλλο σε φυσικό περιβάλλον (Πάρκο Ναυαρίνου, Πεδίο του Άρεως), ένα μέρος των δραστηριοτήτων στη βιβλιοθήκη, ένα μέρος στην αυλή κι ένα μέρος στη κοινότητα. Οι δραστηριότητες έχουν τη μορφή εργαστηρίων, με ανάγνωση ποιημάτων και συμμετοχή ποιητών, προκειμένου να πάρουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα παραγωγής ποητικού λόγου από τα παιδιά και να νιώσουν τα ίδια την εσωτερική σχέση πειθαρχίας και ελευθερίας.

8.3. Τεκμηρίωση της αναγκαιότητας της δράσης

Η δράση έχει όλα τα χαρακτηριστικά του αναδυόμενου και του ημι ? κατευθυνόμενου σχεδίου εργασίας. Τα βιβλία της δ΄ δημοτικού δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη ποίηση, τα παιχνίδια αυλής και στο θέατρο. Επίσης στην εφημερίδα του σχολείου «Οι φιλίες των παιδιών» (2008 ? 2013), η σελίδα της ποίησης είναι η πιο αγαπημένη των παιδιών. Επίσης το σχολείο και στο παρελθόν είχε κάνει εργαστήρια δημιουργικής γραφής και ποίησης (Νίκος Ευσταθίου, Χαράλαμπος Μπαλτάς (επιμέλεια), Αισθάνομαι, Συναισθάνομαι, Εκφράζομαι, Γραφείο, Γραφείο Αγωγής Υγείας, Αθήνα 2004 και Νίκος Ευσταθίου, Χαράλαμπος Μπαλτάς (επιμέλεια), Υπόθεση δική μου η διατροφή μου,   Γραφείο Αγωγής Υγείας, Αθήνα 2005, αλλά και το όνομα του σχολείου μας είναι το όνομα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Ακόμα, λόγω του λόφου του Στρέφη, το σχολείο μας έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον διαγωνισμό ποίησης «Γιάννη Κουτσοχέρα» κι έχουμε αρκετές βραβεύσεις μαθητών από την βιβλιοθήκη Καλαβρύτων και εύφημες μνείες για τους διδάσκοντες. Απόπειρες ποιητικής γραφής από τον διδάσκοντα και τα παιδιά μπορεί κανείς να βρει στα περιοδικά Στίγμα (2003) και Δέλεαρ (2005), στο ραδιόφωνο (Επικοινωνία, Ηράκλειο Αττικής, 2002) αλλά και στο παλαιότερο περιοδικό του σχολείου (Ανεμόπτερο 2006).

8.4. Μεθοδολογία υλοποίησης

Οι φάσεις υλοποίησης της δράσης ακολουθούν την μεθοδολογία του κονστρουκτιβισμού. Σύμφωνα με τη μεθοδολογία του κονστρουκτιβισμού θα διακρίνουμε τρεις φάσεις υλοποίησης του προγράμματος, τον βιόκοσμο [Lebenswelt] του προηγείται, το πρόγραμμα και την εφαρμογή του και το τελικό αναστοχαστικό πλαίσιο στο οποίο θα δούμε τι επιβίωσε από τα περιβάλλοντα μάθησης στη συνολική γνωστική, συναισθηματική και πολιτική παιδεία των παιδιών. Στην αρχική φάση τα παιδιά έχουν ερωτήματα, κάνουν τις πρώτες απόπειρες να διαβάσουν και να γράψουν ποίηση αυθόρμητα, αναζητούν τα βιβλία των παιδικών λογοτεχνών που έχουν γράψει ποίηση για παιδιά και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στη βάση της διόρθωσης για το τι ακούγεται ως πληροφορία, αν αυτό που λένε είναι σωστό και ποιο τελικά ισχύσει. Ο στόχος είναι η δημιουργία και η εφαρμογή της κριτικής ικανότητας, τι ταιριάζει με τι και η δυντατότητα να δημιουργούμε κανόνες για το πότε χρησιμοποιούμε κανόνες, όπως μας λέει η σύγχρονη ερμηνευτική. Το πλαίσιο αυτό, για να έχουμε τα παιδιά ποιητές, δεν είναι διαφορετικό από αυτό της αειφορίας [sustainabillity] στη περιβαλλοντική εκπαίδευση της περσινης χρονιάς που είχαμε τα παιδιά - πουλιά, καθώς στην ποίηση έχουμε έντονη την παρουσία των πουλιών. Το περσινό βιβλίο της δ΄ δημοτικού, [Λενέτα Στράνη, Χαράλαμπος Μπαλτάς, Ελισάβετ Παντελιάδου, Τα παιδιά ? πουλιά των Εξαρχείων (Αθήνα 2013), είναι μια καλή αφορμή για τον κόσμο της ποίησης, προκειμένου να κάνουμε τις ποιητικές συλλογές του Γιώργου Βιζυηνού, του Ζαχαρία Παπαντωνίου, του Στέλιου Σπεράντζα ή την ποίηση του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Ο στόχος της ανάγνωσης τους είναι η ιστορική αναδρομή σε σημαντικούς ποιητές για να δουν τα παιδά πως τα έβλεπαν τα ίδια παλαιότερα μέσα από τα έργα της λογοτεχνίας. Η ανάγνωση επίσης των κειμένων του βιβλίου της δ? δημοτικού (Αναγνωστικό, 1932) του πρώτου δασκάλου του σχολείου μας, του Παναγή Δημητράτου, είναι μια καλή ευκαιρία να δουν τα παιδιά τι σημαίνει ποιητική ανθολόγηση και πως ήταν τα παιδιά σε μια άλλη εποχή, όπως ο μεσοπόλεμος που μοιάζει με τη δική μας. Αυτή η ευαισθητοποίηση θα δώσει τις πρώτες εντυπώσεις για το που θέλουμε να πάμε το σχέδιο εργασίας για να κάνουμε ένα δικό μας αναγνωστικό βιβλίο. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της φάσης είναι ο αυθορμητισμός και η δημιουργία του πεδίου στο οποίο θα ασκηθεί ο εγγραμματισμός [literacy].

Στη δεύτερη φάση της υλοποίησης του προγράμματος έχουμε μια σειρά από συναντήσεις με διδακτικό, βιωματικό και λογοτεχνικό περιεχόμενο προκειμένου να δουλέψουμε τη μετάβαση από τη ποίηση για τα παιδιά στη ποίηση από τα παιδιά. Τα δικαιώματα του παιδιού (1989), ειδικότερα τα πιο ριζοσπαστικά (άρθρο 12, 13, 14, 15, 16, 17), είναι μια καλή ευκαιρία να βιώσουν τα παιδιά το φετινό έτος πολιτειότητας, να αναζητήσουν το δικαίωμα στην έκφραση, να καταλάβουν τι είναι λογοκρισία, τι είναι σιωπή, τι είναι αδύναμη γλώσσα, τι σημαίνει να έχουμε ένα συναισθηματικό κόσμο ο οποίος μας βοηθά στο έργο τη κριτικής σκέψης για την αλλαγή του κόσμου. Ο στόχος είναι η γραφή (ατομική και συλλογική με ομάδες) κειμένων με τη χρήση του ουσιαστικού «δικαίωμα» και στη συνέχεια η αναζήτηση αυτού του ουσιαστικού σε κείμενα από τα βιβλία της βιβλιοθήκης της τάξης. Μετά από αυτό ο στόχος είναι η παραγωγή ποιητικού λόγου και η δημοσιότητά του, έτσι ώστε να βιωθούν αυτα τα δικαιώματα τα οποία είνια απαραίτητα για τη συγγραφική δραστηριότητα. Τα παιδιά - πολίτες, τα παιδιά - πουλιά της προηγούμενης φάσης, έρχονται να γίνουν τα παιδιά ? ποιητές και ποιήτριες. Η κάθε συνάντηση (δεκαπέντε συνολικά) θα έχει ένα βιωματικό εργαστήριο, χρήση των κανόνων της γραμματικής (αλλά και παραβίασή τους) με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να παράγεται ποιητικό αποτέλεσμα, μαζί με το συνεπικουρικό έργο μιας παιδικής ποιητικής συλλογής του 20^ου αιώνα (μέχρι τον Φώντα Λάδη (Άρες, μάρες κουκουνάρες, 1978) ή τον Νίκο Κανάκη, (Ηλιοτρόπια, 2001). Ή ακόμη θα έχει και τη συνάντηση από κοντά με ένα ποιητή και μια ποιήτρια χάριν της δυνατότητας να δημιουργηθεί μια περίσταση επικοινωνίας, μια συνέντευξη ή μια ποιητική βραδιά. Η διαθεματική προσέγγιση των βιβλίων της τάξης είναι κι αυτή μια δραστηριότητα, η οποία θα υλοποιηθεί σε μια συνάντηση για την παραγωγή ποιητικού λόγου.

Ο σκοπός στη συνέχεια είναι η πληκτρολόγηση των ποιημάτων από τα παιδιά, η ανάγνωση κειμένων του Αναγνωστικού (1932) του πρώτου δασκάλου του σχολείου μας, Παναγή Δημητράτου και η συμπερίληψη αυτών στην έκδοση του δικού μας αναγνωστικού. Στο τέλος θα έχουμε ένα αναγνωστικό βιβλίο, με ποιήματα των παιδιών ή ποιήματα που διάλεξαν τα ίδια να μπουν. Αυτό που θα αποτελέσει αναστοχασμό και αξιολόγηση του σχεδίου εργασίας μας είναι η πραγμάτωση των σχέσεων μέσων και σκοπών, έτσι ώστε να γίνουμε ικανοί να δούμε τι μας επηρεάζει όταν γράφουμε, τι σχέση η ποίηση με τα συναισθήματά μας, ποιος ποιητής μας αρέσει, τι ύφος διαλέγουμε, ποιο μέτρο ταιριάζει, τι ρόλο παίζει το φύλο [gender], τι θέματα αρέσουν στα σημερινά παιδιά, γιατί η ποίηση είναι πολιτική και τι είναι αυτό που μας κάνει να ζητάμε την τέχνη στη ζωή μας.

Στη τρίτη φάση του προγράμματος συνολικά θα εκτιμήσουμε την οικειοποίησή του από τα παιδιά, την επίτευξη των στόχων, την συνεργασία με τα πρόσωπα και τους φορείς, το ποιητικό αποτέλεσμα, τη συμμετοχή στο διαγωνισμό ποίησης «Γιάννη Κουτσοχέρα» στη βιβλιοθήκη Καλαβρύτων και τις νέες συναισθηματικές καταστάσεις των παιδιών (θάρρος, ενθουσιασμός, ελπίδα, αγωνία, ευτυχία).  

8.5. Διάρκεια του προγράμματος

Η διάρκεια του προγράμματος ορίζεται σε είκοσι (20) συναντήσεις σε μια διάρκεια είκοσι εβδομάδων από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούνιο του 2014. Οι τρεις (3) τελευταίες συναντήσεις θα αφορούν την διάχυση της εργασίας των παιδιών στις άλλες τάξεις του σχολείου, στη σχολική κοινότητα και ειδικότερα στη βιβλιοθήκη του σχολείου, στον πολιτιστικό χώρο του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) και στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς (Εναλλακτικές Εκδόσεις ). Οι συναντήσεις θα γίνονται κάθε Παρασκευή στις δύο (2) ώρες της Ευέλικτης Ζώνης, τις δύο τελευταίες ώρες του προγράμματος. Μέχρι στιγμής στο πλαίσιο της πρώτης φάσης του προγράμματος έχουν γίνει δράσεις για τον συναισθηματικό εγγραμματισμό των παιδιών (Κέντρο Πρόληψης), παιχνίδια αυλής με ποιήματα, και Πάρκο Κυκλοφορικής Αγωγής στην αυλή με ποδήλατα, για να κάνουμε βιωματικά αυτό που γράφει ο Ανδρέας Εμπειρίκος για την ποίηση, «την ανάπτυξη στίλβοντος ποδηλάτου (Σεπτέμβριος ? Δεκέμβριος 2013).

Οι πρώτες πέντε (5) συναντήσεις θα έχουν αναγνώσεις ποιητικών συλλογών και βιωματικούς αυτοσχεδιασμούς με βάση και τη θεατρική εμπειρία. Οι άλλες πέντε (5) συναντήσεις θα είναι συναντήσεις με ποιητές και ποιήτριες, με τους οποίους θα γίνουν εργαστήρια γραφής. Οι άλλες πέντε (5) συναντήσεις θα είναι εστιασμένη ποιητική γραφή με βάση μοντέλα και θέματα από το περιβάλλον, την πολιτική, την ταξική ζωή και τα δικαιώματα του παιδιού. Οι δυο (2) συναντήσεις, πριν τις τρεις (3) συναντήσεις της διάχυσης, θα είναι στοχαστικές για την πορεία του προγράμματος και την επανατροφοδότηση ως αξιολόγηση όλης της δουλειάς, με τελικό προϊόν το βιβλίο της τάξης.

Ενδεικτικές ποιητικές συλλογές

- Γιώργος Βιζυηνός, Παιδικά τραγούδια, (2000)

- Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Χελιδόνια (1920)

- Ρένα Καρθαίου, Χαρταετοί στον ουρανό (1960)

- Στελιος Σπεράνζας, Σαν τα πουλιά (1925)

- Βασίλης Ρώτας, Παιδικά τραγούδια (1947)

- Θέτη Χορτιάτη, Κούνια μπέλα (1975)

- Φώντας Λάδης, Άρες μάρες, κουκουνάρες (1978)

8.6. Παράλληλες δράσεις

Το παράλληλο πρόγραμμα το οποίο θα είναι σχέδιο εργασίας προς υλοποίηση την αντίστοιχη περίοδο είναι το περιβαλλοντικό και πολιτιστικό πρόγραμμα «Αρχιτεκτονική και Παιδαγωγική: φιλοσοφώντας με τα παιδιά», το οποίο αφορά το χώρο, τη πόλη, τη φιλοσοφία για παιδιά και το νέο πρόγραμμα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. Το πρόγραμμα αυτό αφορά είκοσι (20) συναντήσεις για την αρχιτεκτονική, την πόλη και τη φιλοσοφία, την μία (1) ώρα της Ευέλικτης Ζώνης, η οποία σύμφωνα με το πρόγραμμα είναι Πέμπτη. Αυτό το πρόγραμμα κατατέθηκε στις Καινοτόμες Δράσεις. Οι παράλληλες δράσεις στο σύνολό τους θα αφορούν σε μεγάλο βαθμό τη διαθεματικότητα, τη διαπολιτισμικότητα, τη διατροφή και τον εγγραμματισμό στην εικόνα [media literacy], στο πλαίσιο γενικότερα των προγραμμάτων (Α.Π.Σ και ΔΕΠΠΣ). Οι παράλληλες δράσεις, εκτός από τα προαναφερθέντα, αφορούν το άνοιγμα στη κοινότητα. Επιλεγμένοι χώροι για την παραγωγή ποίησης είναι το Πολυτεχνείο, ο Λόφος του Στρέφη, η Μπλε Πολυκατοικία, η Ροζαλία, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και το Πεδίο του Άρεως. Αυτοί θα είναι οι χώροι που θα συνδυαστούν με το πρόγραμμα προκειμένου να έχουμε εργαστήρια παραγωγής γραπτού λόγου και συσχέτισης του χώρου με τον χρόνο, του τόπου με την αποβλεπτική φαινομενολογικά συνείδηση των παιδιών, τα οποία μέσα από το πρόγραμμα μπορούν να δουν τους τόπους να μεταμορφώνονται ποιητικά και να προβαίνουν τα ίδια τα παιδιά σε μια χειρονομία ποίησης.

8.7. Συνεργασίες

Λενέτα Στράνη (ποιήτρια)

Ελισάβετ Παντελιάδου (δασκάλα)

Παυλίνα Παμπούδη (ποιήτρια)

Αργυρώ Κοκορέλη (παιδική συγγραφέας)

Άννα Μερτζάνη (συγγραφέας)

Φώντας Λάδης (συγγραφέας ? ποιητής)

Δημήτρης Προύσαλης (παραμυθάς ? δάσκαλος)

Τοσούλα Καραγεωργίου (ποιήτρια, ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος)

Χρίστος Φωτεινόπουλος (βιβλιοθήκη Καλαβρύτων)

Οικία Ναπολέοντα Λαπαθιώτη

Λένια Ζαφειροπούλου (ποιήτρια ? σοπράνο)

Ευτύχης Μπλέτσας (μουσικός ? διατροφολόγος)

Χριστίνα Φραγκεσκάκη (καθηγήτρια ? συγγραφέας)

Φράνση Σταθάτου (συγγραφέας)

Πέννυ Ψαρρά (Πολιτικός Επιστήμονας ? ποιήτρια)

Νίκος Φωτόπουλος (καθηγητής πανεπιστήμιου)

Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες

Ταβέρνα «Ροζαλία» (Αχιλλέας Σεβαστόπουλος)

Μπλε Πολυκατοικία (Γιώργος Θαλάσσης)

Κέντρο Πρόληψης (Παλλάς ? Αθηνά)

Πολυτεχνείο (Μαρία Μάρκου)

Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο

8.9. Προϋπολογισμός δράσεων

8.10. Επαναχρησιμοποίηση υλικού

Χαράλαμπος Μπαλτάς (επιμέλεια), Οι φιλίες των παιδιών (τχ. 6, 2013)

Λενέτα Στράνη, Μπαλτάς Χαράλαμπος, Ελισάβετ Παντελιάδου, Τα παιδιά ? πουλιά των Εξαρχείων, Αθήνα 2013

Αθηνά Καρανάση, Έλενα Μολασιώτη, Ένα μαγικό καπέλο στα Εξάρχεια, Αθήνα 2013

Το παραπάνω υλικό έχει όλα αυτά που είναι απαραίτητα για να προχωρήσουμε στο σχέδιο εργασίας. Το βιβλίο με τα Παιδιά ? πουλιά έχει τη γειτονιά των Εξαρχείων μέσα από τα μάτια ων παιδιών, το Καπέλο έχει το σπίτι του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη με το οποίο θα δουλέψουμε και Οι φιλίες, θα δώσουν άλλη μια φορά την ευκαιρία στα παιδιά να γίνουν μικροί δημοσιογράφοι αλλά και μικροί λογοτέχνες για τη σελίδα της ποίησης.

8.11. Παραδοτέα

Ένα βιβλίο 120 σελίδων

8.12. Ενέργειες δημοσιότητας

Αφίσα - αφισοκόλληση από τα παιδιά

Βιβλιοπαρουσίαση στο Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο

Παρουσίαση στο πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) στα Εξάρχεια ? Συνέντευξη τύπου

Συμμετοχή το διαγωνισμό ποίησης «Γιάννη Κουτσοχέρα στη Βιβλιοθήκη Καλαβρύτων

8.13. Σχέδια δράσης της τάξης (2011 ? 2013)

Σχολικό έτος 2011 ? 2012 : Φιλαναγνωσία

Σχολικό έτος 2012 ? 2013 : Ένα μαγικό καπέλο στα Εξάρχεια